درباره محمدکاظم کاظمی و مجموعه تازه نقادانه «هشت رود» | موج‌های جدید شعر انقلاب
یکی از تازه‌ترین تلاش‌های محمد کاظم کاظمی انتشار کتابی با عنوان «هشت رود» است که به سفارش مؤسسه شهرستان ادب و با در نظر گرفتن جریان شناسی شعر پس از انقلاب نوشته و برای اولین بار در نمایشگاه کتاب امسال توزیع شد.
شهرآرانیوز، محمدکاظم کاظمی از چهره‌های شناخته شده در حوزه شعر و پژوهش در این حوزه است. کاظمی به دلیل آشنایی با فضای فرهنگی ایران و افغانستان، در سال‌های گذشته به عنوان یکی از حلقه‌های اصلی برای پیوند میان فارسی زبانان و شکل گیری آرمان «وطن فارسی» شناخته می‌شود. او در این سال‌ها ضمن فعالیت در این حوزه، کوشیده با ارائه پژوهش‌های مختلف در حوزه‌های متنوع، فضای جدیدی را در حوزه شعر معاصر فارسی بگشاید.
طرف داران شعر، او را با «پیاده آمده بودم»، «شمشیر و جغرافیا» و مثنوی‌های شگفت انگیزش می‌شناسند و پیگیران نقد، نام کاظمی را با آثاری همچون «رصد صبح» و «۱۰ شاعر انقلاب» عجین می‌دانند؛ البته این شاعر اهل افغانستان در زمینۀ بیدل پژوهی و ویراستاری نیز از سرآمدان و صاحب نظران است. کوشش‌های او در این باره چه در حوزه شعر کلاسیک و چه در حوزه شعر معاصر، بار‌ها با تحسین اهالی فرهنگ و ادب فارسی زبان در کشور‌های مختلف مواجه شده است.
یکی از تازه‌ترین تلاش‌های او در این حوزه انتشار کتابی با عنوان «هشت رود» است که به سفارش مؤسسه شهرستان ادب و با در نظر گرفتن جریان شناسی شعر پس از انقلاب نوشته و برای اولین بار در نمایشگاه کتاب امسال توزیع شد؛ کتابی که به تازگی در هفدهمین دوره جشنواره شعر فجر در بخش «درباره شعر» تقدیر شد. این کتاب که پس از سال‌ها تحقیق و بررسی منتشر شده، شامل نقد آثار هشت شاعر از نسل دوم انقلاب اسلامی است؛ کتابی که کنار «۱۰ شاعر انقلاب» به نوعی پازل نقد شعر امروز را کامل‌تر می‌کند.
در این اثر، نقد آثار محمدرضا عبدالملکیان، قدر طهماسبی (فرید)، یوسفعلی میرشکاک، سهیل محمودی، ساعد باقری، زکریا اخلاقی، علیرضا قزوه و مرتضی امیری اسفندقه به چشم می‌خورد که می‌تواند برای علاقه‌مندان آثار هریک از این شاعران و تحلیل شعر انقلاب اسلامی، بسیار راهگشا باشد. آن هم در شرایطی که نقد ادبی بیش از هر زمان دیگری، کم مایه و کم جان شده و جلسات نقد در کشور اغلب به «به به» و «چه چه»های دوستانه خلاصه شده است.
کاظمی در چنین شرایطی تلاش داشته است در آثارش ضمن نقد و بررسی آثار شاعران در ادوار مختلف شعر انقلاب، راز ماندگاری یا علت ضعف آثار آن‌ها را نیز برای علاقه‌مندان شعر و شاعران نوقلم مشخص کند. از این منظر، آثاری، چون «هشت رود» یا «زاویه» جزو معدود تلاش‌های این سال هاست که با نگاهی علمی و آموزشی به شعر نوشته شده و خلأ‌های موجود در این باره را برطرف کرده است.
موج‌های جدید شعر انقلاب در «هشت رود»
کتاب «هشت رود» را می‌توان ادامه کتاب «۱۰ شاعر انقلاب» دانست که کاظمی پیش از این نوشته بود. در کتاب نخست، شعر شاعران نسل اول انقلاب شامل حمید سبزواری، مهرداد اوستا، سیدحسن حسینی، سلمان هراتی، قیصر امین پور، احمد عزیزی
و ... بررسی و ارزیابی شده بود و در کتاب جدید، هشت شاعر از شاعران نسل دوم انقلاب که شعر و نوع نگاهشان در دوره‌های بعدی نیز بر شاعران پس از خود تأثیرگذار بوده است.
کاظمی در گفت وگویی با تسنیم، درباره رویکرد شعری جریان نسل دوم توضیحاتی داد. او در پاسخ به این پرسش که جهان بینی و مباحث اعتقادی در شعر دسته نخست از شاعران انقلاب پررنگ است، در نسل دوم شاعران انقلاب چه مسائلی بیشتر مدنظر قرار گرفته است، می‌گوید: این شاعران هم همان رویکرد را دارند؛ البته وقتی می‌گوییم نسل دوم، منظور نسل خیلی متمایز با نسل اول نیست.
شاعران نسل دوم انقلاب نیز در همان دایره نسل اول انقلاب تا حدودی قرار می‌گیرند، اما در دایره سنی پایین تری قرار دارند. این افراد، شاعران دهه ۷۰ و ۶۰ هستند.
در آن سال‌ها که سال‌های نزدیک به انقلاب بوده و پس از آن، جنگ نیز تجربه شده است؛ بنابراین شعر این شاعران نیز ویژگی همان شاعران نسل اول را به نوعی در خود دارد؛ مانند شعر میرشکاک، طهماسبی و عبدالملکیان، اما در مجموع شعر این گروه نسبت به شاعران نسل اول مقداری درباره تکنیک‌های ادبی و دسترسی به آرایه‌های شعری پیشرفت‌هایی داشته اند.
آموزش بی دریغ راه و رسم شاعری
«آموزش» یکی از وجوه پررنگ کاری کاظمی در سال‌های گذشته بوده است. اگر سری به صفحه‌های شخصی او در فضای مجازی بزنید، این موضوع را در انواع فعالیت‌های مختلف می‌توانید دریابید؛ از نکته‌های ویراستاری گرفته تا آموزش هرآنچه او در این سال‌ها از صفحه آرایی و تایپ و ... آموخته است. او بی دریغ تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهد. فضای کتاب «هشت رود» فارغ از اینکه نقد و بررسی آثار شاعران مختلف است، وجه آموزشی نیز برای مخاطبان خود دارد.
کاظمی در این باره می‌گوید: بخشی از این رویکرد به علاقه شخصی من به یادگیری و یاد دادن بازمی گردد. علاقه من در زمینه‌های مختلفی که مشغول فعالیت شدم، این بوده که نکته‌هایی را یاد بگیرم و در قدم بعدی به دیگران نیز منتقل کنم و آموزش دهم. این علاقه در همه حوزه‌ها در من وجود داشته است.
نه تنها در حوزه شعر که در دیگر حوزه ها، مانند ویراستاری و. مثلاً وقتی درگیر کار ویراستاری شدم، منابع مربوط به این حوزه را خواندم و سعی کردم این تجربیات را به صورت عملی نیز در اختیار دیگران قرار دهم و سلسله یادداشتهایی درباره ویرایش و نگارش در فضای مجازی منتشر کردم که البته این موضوع هنوز کتاب نشده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
